All of them witches

Afrika is niet alleen een spannend voor Europeanen door de chaos en exotische ziekten als malaria. Er is een dimentie die wij op ons continent al lang geleden vaarwel hebben moeten zeggen, niet in de eerste plaats door de opmars van elektriciteit en de opmars van de wetenschap, die voor steeds meer mensen toegankelijk werd. Hier heeft de onttovering van de wereld nog niet geheel doorgezet.
Gisteravond kwam mijn gastbroer thuis. Ik was op de binnenplaats bezig met de was. Het licht was uitgevallen dus gebruikte ik mijn mobieltje als zaklamp (mijn echte zaklamp heeft het leven gelaten namelijk). Moeizaam waste ik mijn witte broek uit. Waarom moet ik in godesnaam altijd 's avonds wassen, in plaats van mijn bed op tijd opzoeken om er dan op tijd uit te gaan. Omdat ik te weinig kleren bij me heb, denk ik. De vlek is helaas permanent, boenen heeft geen zin.
Mijn gastbroer studeert aan het het Nurses College en komt vaak laat in de avond thuis. Soms zelfs om twee uur 's nachts. Hoeveel uur hij slaapt is mij een raadsel, want zijn eerste college begint om half acht in de ochtend. Niettemin vindt hij het altijd leuk om me aan te spreken en een tijdje te blijven praten. Ik op mijn beurt vind het ook gezellig. Hij vraagt vaak dingen over Nederland, mijn familiesituatie, of mijn studie. 'I hope I don't ask too many questions,' zegt hij dan. Deze keer zie ik mijn kans om eens te vragen naar hetgeen men mij hier geen antwoord op wil geven.
Maar hier komen ze, de spookverhalen. Mijn gastbroer is iemand die steeds meer verwijderd raakt van de werkelijkheid van vroeger. Door zijn studie, maar hij heeft ook opgemerkt dat de wereld om hem heen verandert. Steeds meer gezinnen hebben elektrisch licht. Gek genoeg gaat het gepaard met minder waarnemingen 's nachts. Nog steeds moet je op je hoede zijn als je midden in de nacht op stap gaat. Zijn vader bijvoorbeeld heeft meerdere malen, wanneer hij op de motor naar huis reed, moeten stoppen voor vreemde lichten van vuur op de weg. 'When you encounter those, you have to stop and wait,' aldus mijn gastbroer. 'They will not harm you, but when you would go though them, you could die.' Een andere keer zat hij achterop bij zijn vader, laat in de avond. De weg liep af en op een afstand stonden mensen op de weg met elkaar te praten. Toen ze werden beschenen door het licht van de motor, losten ze op. 'My father told me it were ghosts. If you carry some cola nuts and tobacco with you, the soundand scent will scare them away.'
Soms kunnen bovennatuurlijke krachten ook actief optreden en what is more, agressief. Een studiegenoot kwam op een nacht hijgend en nat aan bij de dorm. Hij was water gaan halen - natuurlijk ook midden in de nacht - tot iets hem zei dat hij zijn emmer niet op deze plaats moest vullen. Blijkbaar ging alles heel snel, want ineens was het alsof iemand hem flink in zijn gezicht sloeg. Uit evenwicht en gedesorienteerd probeerde hij uit te vinden waar de klap vandaan kwam. Hoewel geen mens te zien was, was het duidelijk dat iemand aanwezig was en blijkbaar niet gesteld op gezelschap. Nog een klap volgde, en uit angst begon hij terug te rennen naar de richting waar hij vandaan kwam. Daar bleef het niet bij. De kracht bleef hem achtervolgen tot vlak voor zijn dorm, waar die hem overviel en hem ditmaal op de grond kreeg.

Het meest intrigerende vond ik het volgende. Hij had vroeger een vriend op school die een jaar onder hem zat. Een zeer intelligente en sympathieke jongen, zoals ze vaker voorkomen in de wereld. Hij had echter kwaliteiten die niemand thuis kon brengen. Zo kon hij in een oogwenk verdwijnen uit een gesloten ruimte, tezamen met een paar koffers die hij had ingepakt om naar zijn ouders in Accra mee te nemen. Deze kwaliteit kwam ook van pas als hij zich naar school moest begeven. Voor mijn gastbroer was het van groot belang om op tijd bij de les te zijn, want wie te laat was en onverzorgd op school verscheen kon klappen verwachten. Hij waarschuwde zijn vriend dan dat hij haast moest maken en rende dan de deur uit. Zijn vriend stond hem vervolgens op school op te wachten, keurig gewassen en aangekleed, en zonder een spoor van stress. Zijn identiteit gaf hij prijs door mijn gastbroer iets bijzonders te laten zien. Mijn gastbroer had een kist, welke leeg was, die hij vervolgens afdekte om deze op te bergen. Om een onduidelijke reden bedacht hij dat hij er toch iets in wilde stoppen en haalde het deksel eraf. Gewend aan allerlei kolderprogramma's kunnen jullie wel raden wat hij aantrof; namelijk een volle kist. (Ik kan jullie verzekeren dat dit verhaal een stukje enger klinkt in het donker, verteld door iemand die oprecht in bovennatuurlijke zaken gelooft.) Zijn vriend is weleenswaar een heel gewoon iemand, met gewone ouders, met uitzondering dat zijn vader een heks is en deze gave aan hem heeft doorgegeven. 'He is not afraid of it, it's just who he is.'

Wat men er ook van mag vinden, geesten en hekserij zijn nog altijd een deel van de werkelijkheid. Hoewel de christelijke religie heidense praktijken verbiedt, is er niemand die zulke opmerkelijke dingen nooit heeft meegemaakt. Helaas, of misschien wel beter, zullen ze weldra uitsterven. Steeds meer mensen genieten een hogere opleiding, en het leven wordt steeds moderner. Technische vooruitgang en verschillende voorlichtingsprogramma's vergroten de kennis van de locale bevolking, en dwingen die beter te zoeken naar verklaringen voor onbegrepen zaken.

Ondertussen blijf ik zoeken naar echte heksen, toekomstvoorspellers en traditionele genezers. Hier in de regio bevindt zich een heksendorp, waar vrouwen die verstoten zijn door hun gemeenschap zich hebben gegroepeerd. Maar hierover meer wanneer ik het met eigen ogen heb gezien.